Nguồn gốc và Lịch sử giống chó Pitbull
1. Pitbull Thật Sự Là Gì? Hiểu Đúng Thuật Ngữ “Pit Bull”
- 20%: Tỷ lệ ước tính chó được xác định là “pitbull” tại Mỹ.
- 3: Số giống chó thuộc loại pitbull theo AKC và UKC.
- 20+: Số giống chó có ngoại hình tương tự chó pitbull.
Thuật ngữ “Pit Bull” không phải là tên gọi của một giống chó duy nhất. Thay vào đó, đây là một thuật ngữ tổng quát dùng để chỉ ba giống chó đã được công nhận chính thức:
- Staffordshire Bull Terrier
- American Staffordshire Terrier
- American Pit Bull Terrier
Mặc dù nhiều người thường nhầm lẫn giữa các giống chó có ngoại hình tương tự và gọi chung là “Pitbull”, nhưng chỉ ba giống chó trên mới thực sự nằm trong nhóm này.
Chó Pitbull xuất phát từ sự lai tạo giữa Old English Bulldog và Old English Terrier tại Anh vào thế kỷ 19. Ban đầu, chúng được sử dụng để chăn gia súc và bảo vệ nhà cửa, nhưng cũng bị ép buộc tham gia các trận đấu bạo lực như chọi chó và chọi bò, hoạt động này hiện đã bị cấm. Khi đó, “pit bull” là thuật ngữ dùng để chỉ bất kỳ chó nào tham gia vào chọi bò tại Anh, không giới hạn trong một giống loài nhất định. Hiện nay, “pitbull” là thuật ngữ chung để mô tả nhiều giống chó cỡ trung bình, lông ngắn, với đặc điểm tương đồng. Nghiên cứu cho thấy 98% chó có nguồn gốc từ pitbull là chó lai.
Hiện tại, theo AKC (American Kennel Club) và UKC (United Kennel Club), chỉ có ba giống chó thuộc nhóm chó Pitbull chính thức: American Pitbull Terrier, American Staffordshire Terrier, và Staffordshire Bull Terrier. American Bully và American Bulldog không được công nhận là giống Pitbull. Chi tiết như sau
Giống Chó | Kích Thước | Cân Nặng | Tuổi Thọ | Tính Cách |
---|---|---|---|---|
American Pitbull Terrier | 43-53 cm | 13-27 kg | 12-16 năm | Thân thiện, năng động |
American Staffordshire Terrier | 43-48 cm | 18-27 kg | 12-16 năm | Trung thành, dũng cảm |
Staffordshire Bull Terrier | 36-41 cm | 11-17 kg | 12-14 năm | Mạnh mẽ, tình cảm |
2. Hiểu Đúng Về Những Định Kiến Về Pit Bull
Pitbull từ lâu đã phải đối mặt với những định kiến tiêu cực, đặc biệt là bị coi là giống chó hung dữ và nguy hiểm. Tuy nhiên, điều này không phải do bản chất của giống chó mà chủ yếu bắt nguồn từ việc nuôi dưỡng không đúng cách và lạm dụng trong các cuộc chọi chó. Giống Pitbull thực chất được lai tạo với mục tiêu phát triển tính thân thiện với con người, và nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng nếu được huấn luyện và nuôi dưỡng đúng cách, Pitbull có thể trở thành những người bạn trung thành và dễ mến.
Pitbull không hung hăng hơn các giống chó khác. Theo American Temperament Test Society (Hiệp hội Kiểm tra Tính khí Hoa Kỳ), chúng đạt điểm cao trong các bài kiểm tra tính cách. Ngoài ra, Pitbull không có hàm “khóa” và tính nguy hiểm không phụ thuộc vào giống, mà phụ thuộc vào cách nuôi dạy.
3. Nguồn Gốc Tên Gọi “Pitbull”
Tên gọi “Pitbull” bắt nguồn từ những môn thể thao bạo lực phổ biến ở Anh Quốc trong thế kỷ 19, như chọi bò (Bull-Baiting) và chọi chuột (Ratting). Chữ “Pit” ám chỉ những hố (pit) nơi các trận đấu diễn ra, và “Bull” xuất phát từ việc sử dụng giống chó này trong các trận chọi với bò.
4. Thế Kỷ 19: Nguồn Gốc Từ Anh Quốc
4. 1 Chọi Bò (Bull-Baiting)
Ban đầu, chó Pitbull được phát triển từ giống Old English Bulldog để tham gia các trận chọi bò, nơi chó được huấn luyện để tấn công và khiến con bò kiệt sức. Những trận đấu này đã bị cấm vào năm 1835 khi Luật Ngăn Cấm Ngược Đãi Động Vật được ban hành tại Anh.
4.2 Chọi Chuột (Ratting) hay săn chuột
Sau khi chọi bò bị cấm, Pitbull được sử dụng trong môn chọi chuột. Trong những trận này, những chú chó phải tiêu diệt nhiều chuột nhất trong thời gian ngắn nhất. Điều này dẫn đến sự lai tạo giữa giống Bulldog và Terrier để tạo ra một giống chó nhỏ hơn, nhanh nhẹn hơn, phù hợp với nhu cầu này.
4.3 Lai Tạo Bull and Terrier: Khởi Đầu Của Giống Pitbull
Sự lai tạo giữa Bulldog và Terrier đã tạo ra Bull and Terrier – tổ tiên của Pitbull ngày nay, kết hợp sức mạnh của Bulldog và sự nhanh nhẹn của Terrier.
5. Cuối Thế Kỷ 19: Pitbull Đến Mỹ
1870s: Pitbull Đặt Chân Đến Mỹ: Khi người di cư từ Anh đến Mỹ vào cuối thế kỷ 19, họ mang theo giống Bull and Terrier. Ở đây, Pitbull nhanh chóng được sử dụng rộng rãi trong các trang trại để bảo vệ gia súc và hỗ trợ săn bắn.
6. Đầu Thế Kỷ 20: Pitbull Trở Thành Biểu Tượng Quốc Gia
- Vào đầu thế kỷ 20, Pitbull nhanh chóng trở thành biểu tượng của “chó gia đình Mỹ” hay “Nanny Dog”, nhờ tính cách thân thiện và trung thành. Chúng xuất hiện trong nhiều bức ảnh gia đình và quảng cáo, góp phần củng cố hình ảnh của giống chó này như một người bạn thân thiện và đáng tin cậy trong các gia đình.
- Trong Thế chiến I và II, Pit Bull là biểu tượng quốc gia của Mỹ, đại diện cho lòng trung thành và dũng cảm, với những con chó như Sergeant Stubby (Trung sĩ Stubby) được tôn vinh là anh hùng.
- Sau Thế chiến II: Pit Bull dần trở thành chó nuôi phổ biến, ít liên quan đến chọi chó.
7. 1970s-1980s: Tái Xuất Hiện Các Cuộc Chọi Chó
Trong những năm 1970 và 1980, Pitbull bị lợi dụng trong các cuộc chọi chó bất hợp pháp, gây ra nhiều tranh cãi và làm xấu đi hình ảnh của giống chó này trong mắt công chúng. Nhiều sự kiện tấn công liên quan đến Pitbull đã được đưa tin, và giống chó này bắt đầu gắn liền với bạo lực và nguy hiểm.
Sự Phân Biệt Đối Xử Với Pitbull
Do những vụ tấn công được cho là liên quan đến chó Pitbull và sự tham gia vào các cuộc chọi chó, giống chó này đã phải đối mặt với sự phân biệt đối xử nghiêm trọng. Nhiều quốc gia và khu vực đã ban hành luật cấm hoặc kiểm soát nghiêm ngặt việc nuôi chó Pitbull. Tuy nhiên, các chuyên gia đồng ý rằng vấn đề nằm ở cách nuôi dưỡng hơn là bản chất giống chó.
8. Thế Kỷ 21: Phong Trào Cứu Trợ Và Phục Hồi Danh Tiếng
2000s: Cứu Trợ Pitbull Từ Các Cuộc Chọi Chó: Những năm 2000 chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ của phong trào cứu trợ Pitbull, đặc biệt là sau vụ giải cứu các chú chó từ trại chọi chó của cầu thủ Michael Vick. Những chú chó này đã chứng minh rằng với sự chăm sóc đúng cách, chúng hoàn toàn có thể trở thành những người bạn trung thành và yêu thương.
10. Những Giống Chó Thường Bị Nhầm Là Pitbull
Vì ngoại hình, nhiều chú chó lai bị nhầm là chó Pitbull. Cách duy nhất để xác định giống chính xác là xét nghiệm DNA, giúp làm rõ nhiều lầm tưởng phổ biến. Nhiều giống chó khác như American Bulldog, Dogo Argentino, và Cane Corso thường bị nhầm lẫn là Pitbull vì chúng có ngoại hình tương tự.
Giống Chó | Kích Thước | Cân Nặng | Tính Cách |
---|---|---|---|
Dogo Argentino | 60-68 cm | 35-45 kg | Dũng cảm, bảo vệ |
Cane Corso | 60-68 cm | 40-50 kg | Trung thành, điềm tĩnh |
Presa Canario | 56-65 cm | 40-50 kg | Tự tin, bảo vệ |
Bullmastiff | 61-68 cm | 45-59 kg | Điềm đạm, mạnh mẽ |
American Bulldog | 50-71 cm | 30-58 kg | Năng động, thân thiện |
11. Pitbull Trong Văn Hóa Đại Chúng Và Người Nổi Tiếng Nuôi chó Pitbull
Pitbull đã trở thành một phần quan trọng trong văn hóa đại chúng và được nhiều người nổi tiếng yêu thích. Dưới đây là một số người nổi tiếng sở hữu chó Pitbull:
- Helen Keller: Nhà hoạt động nổi tiếng nuôi Pit Bull.
- Tổng thống Theodore Roosevelt: Có Pit Bull làm bạn đồng hành.
- Thomas Edison: Nhà phát minh nổi tiếng cũng nuôi Pit Bull.
- Mark Twain: Nhà văn lừng danh sở hữu Pit Bull.
- Jessica Biel, Jon Stewart, Kaley Cuoco, Rachel Ray và Jennifer Aniston: Các ngôi sao hiện đại nổi tiếng yêu thích và nuôi Pit Bull.
- Jessica Biel (Diễn viên)
- Jon Stewart (Người dẫn chương trình)
- Rachel Ray (Đầu bếp, người dẫn chương trình)
- Tom Hardy (Diễn viên)
- Kaley Cuoco (Diễn viên)
Những người nổi tiếng này đã góp phần tích cực thay đổi nhận thức của công chúng về chó Pitbull, từ hình ảnh hung dữ sang một giống chó thân thiện và trung thành. Ngoài ra, chó Pitbull còn là chó cưng của John Wick trong loạt phim hành động cùng tên của Hollywood.
Pitbull là giống chó có lịch sử phong phú và phức tạp. Mặc dù phải đối mặt với nhiều định kiến và sự phân biệt đối xử, giống chó này vẫn chứng minh rằng nếu được nuôi dạy và chăm sóc đúng cách, chúng có thể trở thành những người bạn đồng hành trung thành, yêu thương, và thân thiện.
Phong trào nuôi và chơi chó Pitbull tại Việt Nam: Niềm đam mê và những nguy cơ tiềm ẩn
1. Sự phát triển của phong trào nuôi và chơi chó Pitbull tại Việt Nam
Pitbull xuất hiện tại Việt Nam từ đầu những năm 2000, nhanh chóng trở thành giống chó được nhiều người yêu thích nhờ sức mạnh và sự trung thành. Tuy nhiên, tính cách mạnh mẽ của Pitbull cũng mang lại không ít rủi ro và thách thức cho người nuôi.
2. Giai đoạn đầu: Pitbull bắt đầu xuất hiện tại Việt Nam (đầu 2000s)
Những năm đầu 2000, chó Pitbull được nhập khẩu và nuôi dưỡng chủ yếu bởi những người có điều kiện kinh tế. Thời kỳ này, Pitbull được xem như biểu tượng của sức mạnh, với các nhóm chơi tập trung tại các thành phố lớn như Hà Nội, Hải Phòng, và TP.HCM.
Những người chơi chó Pitbull nổi tiếng tại Việt Nam đời đầu
- Mai Quang Tuấn (Tuấn “trắng”) – Hải Phòng: Là một trong những người đầu tiên nuôi và phát triển phong trào Pitbull tại Hải Phòng.
- Phúc “ngáo” – Hà Nội: Người nổi tiếng trong giới chơi Pitbull tại Hà Nội, thường sở hữu những chú chó có sức mạnh vượt trội.
- Dương “Pitbull” – TP.HCM: Là người góp phần lan tỏa phong trào nuôi chó Pitbull tại khu vực miền Nam.
3. Sự phát triển nhanh chóng và mở rộng (giai đoạn 2010s)
Đến giai đoạn 2010s, phong trào nuôi và chơi Pitbull tại Việt Nam phát triển nhanh chóng. Nhiều nhóm cộng đồng yêu chó đã được thành lập trên các nền tảng mạng xã hội, nơi người nuôi chia sẻ kinh nghiệm chăm sóc và huấn luyện chó Pitbull. Những hoạt động như thi đấu thể thao dành cho chó, đặc biệt là các môn thể lực như kéo xe, nhảy cao, bắt đầu trở nên phổ biến.
Tuy nhiên, sự gia tăng số lượng Pitbull cũng mang đến nhiều rủi ro khi nhiều người nuôi không có đủ kiến thức về việc huấn luyện, khiến những vụ việc chó Pitbull tấn công người và vật nuôi khác gia tăng.
3.1 Chọi chó bất hợp pháp – Thú chơi đầy tính bạo lực
Chọi chó, đặc biệt là với giống Pitbull, là một hình thức giải trí đầy bạo lực đã xuất hiện lén lút tại Việt Nam trong những năm qua. Mặc dù các cuộc chọi chó bị coi là bất hợp pháp và lên án mạnh mẽ, nhưng vẫn có những nhóm chơi tổ chức thi đấu bí mật, đặc biệt là ở những vùng ngoại thành hoặc khu vực nông thôn.
Chọi chó không chỉ gây tổn thương nặng nề về thể xác cho những chú chó mà còn làm xấu đi hình ảnh của giống chó Pitbull trong mắt công chúng, làm gia tăng định kiến rằng đây là một giống chó hung hãn và khó kiểm soát.
Chọi chó Pitbull đã trở thành một trào lưu bạo lực với những trận chiến đẫm máu và đầy cá cược. Những chú chó Pitbull mạnh mẽ lao vào nhau đến chết, tạo nên những cảnh tượng tàn nhẫn và gây phẫn nộ trong cộng đồng.
Tàn bạo trong từng trận đấu
Pitbull, giống chó nổi tiếng với sức mạnh và sự hung hãn, khi đã xung trận sẽ chiến đấu đến cùng, không bao giờ buông bỏ. Mỗi trận kéo dài nhiều hiệp, chỉ kết thúc khi một chú chó bị thương nặng hoặc chết. Việc tách chó ra sau trận đấu cũng cần công cụ đặc biệt vì chúng không nhả khi đã cắn.
Biến thú cưng thành chiến binh
Pitbull được huấn luyện bằng các bài tập khắc nghiệt như kéo lốp xe, chạy máy tập, cắn thịt sống. Ngoài ra, để tăng cường bản năng chiến đấu, chủ chó còn thử sức chúng bằng cách cho tấn công những con vật yếu trước trận đấu lớn.
Chủ Chó – Đam Mê Bạo Lực
Nhiều người nuôi chó Pitbull với mục đích đưa chúng vào các trận đấu để cá cược. Tiền cược có thể lên tới hàng trăm triệu đồng cho một trận đấu lớn, biến chó Pitbull thành công cụ kiếm tiền của những người chủ máu cờ bạc.
Tác Hại Của Chọi Chó
Chọi chó không chỉ tàn nhẫn với động vật mà còn tác động xấu đến con người, đặc biệt là trẻ em. Hành vi này khuyến khích bạo lực và cần bị loại trừ khỏi xã hội.
Pháp Luật Cấm Chọi Chó
Nhiều quốc gia như Mỹ đã cấm chọi chó với các mức phạt nặng để ngăn chặn hành vi này, bảo vệ động vật khỏi sự tàn bạo của con người.
3.2 Sự đam mê và tình yêu với Pitbull
Dù tồn tại nhiều rủi ro, nhiều người nuôi chó Pitbull tại Việt Nam vẫn coi giống chó này là niềm đam mê và tình yêu của mình. Pitbull, khi được huấn luyện đúng cách, là những chú chó thông minh, trung thành và có khả năng bảo vệ cao. Các hoạt động thể thao và huấn luyện chó Pitbull không chỉ giúp chúng duy trì sức khỏe mà còn giảm thiểu sự hung hăng, đồng thời tạo sự gắn kết mạnh mẽ giữa chủ và chó.
4. Các vụ việc Pitbull tấn công tại Việt Nam
Sự gia tăng của phong trào nuôi chó Pitbull đã kéo theo nhiều vụ việc tấn công gây hoảng sợ cho cộng đồng. Dưới đây là bảng thống kê các vụ việc tấn công do Pitbull gây ra tại Việt Nam được ghi nhận từ năm 2000 đến nay:
Ngày/Địa điểm | Nạn nhân | Chi tiết vụ việc và hậu quả |
---|---|---|
2016, Hưng Yên | Nữ chủ chó | Bị chó của gia đình tấn công khi cho ăn. Tử vong |
2017, Củ Chi, TP.HCM | Người đàn ông lớn tuổi | Bị chó của con trai nuôi tấn công. Tử vong |
2018, Khánh Hòa | Bé trai 3 tuổi | Bị chó hàng xóm cắn khi đang chơi. Tử vong |
2018, Bà Rịa-Vũng Tàu | Nữ chủ chó 49 tuổi | Bị chó nuôi cắn khi cho ăn. Tử vong |
07/2018, Quảng Ngãi | Nam thanh niên 24 tuổi | Bị cắn nhiều nhát vào cổ và tay. Tử vong |
24/03/2019, Hà Nội | Bé gái 2 tuổi | Chó giật đứt xích, tấn công bé gái chơi trước nhà. Thương nặng |
2019, TP.HCM | Nam thanh niên 18 tuổi | Bị cắn khi trêu đùa chó của bạn. Thương nặng |
08/01/2020, Quảng Nam | Cụ bà 86 tuổi | Bị chó hàng xóm cắn nát tay. Thương nặng |
2020, Hải Phòng | Bé trai 4 tuổi | Bị tấn công khi chơi trước cửa nhà. Thương nặng |
20/05/2021, Long An | Nam thanh niên | Bị cắn chết khi nói chuyện với chủ chó. Tử vong |
22/07/2022, Bình Phước | Bé trai 8 tuổi | Bị chó của hàng xóm cắn khi đang chơi. Tử vong |
28/08/2022, Thanh Hóa | Nữ chủ nhà 64 tuổi | Bị tấn công khi cho ăn. Tử vong |
12/07/2022, Đà Nẵng | Nam thanh niên | Bị tấn công khi chủ bị đánh. Thương nặng |
17/05/2023, Bình Dương | Cụ bà 82 tuổi | Bị chó của gia đình tấn công. Tử vong tại chỗ |
Những vụ việc này đã khiến nhiều người lo ngại và kêu gọi tăng cường các biện pháp quản lý nghiêm ngặt hơn đối với việc nuôi giống chó này.
5. Sự điều chỉnh và thay đổi nhận thức (từ 2020 đến nay)
Từ năm 2020, cộng đồng đã bắt đầu thay đổi nhận thức về việc nuôi chó Pitbull. Các chương trình huấn luyện, giáo dục và những chiến dịch nâng cao ý thức về cách nuôi dưỡng giống chó này an toàn và có trách nhiệm đã được triển khai.
5.1 Sự phân biệt đối xử tại Việt Nam
Pitbull vẫn đối mặt với sự phân biệt đối xử khi bị xem là giống chó hung hãn. Nhiều người kêu gọi cấm nuôi hoặc hạn chế quyền nuôi chó Pitbull, gây ra khó khăn cho người yêu thích giống chó này.
5.2 Rủi ro và thách thức
Pitbull có sức mạnh lớn và cần được huấn luyện kỹ lưỡng. Nếu không, chúng có thể gây nguy hiểm cho con người và các vật nuôi khác. Việc nhiều người nuôi thiếu hiểu biết và không kiểm soát đúng cách đã dẫn đến nhiều sự cố đáng tiếc.
6. Các quy định pháp lý và quản lý việc nuôi Pitbull tại Việt Nam
Việc nuôi chó Pitbull tại Việt Nam đã được quy định trong các văn bản pháp lý, như:
- Thông tư 48/2009/TT-BNNPTNT: Yêu cầu chủ nuôi chó phải tiêm phòng dại định kỳ.
- Nghị định 90/2017/NĐ-CP: Yêu cầu chủ nuôi phải rọ mõm và giữ chó khi ra nơi công cộng. Vi phạm sẽ bị phạt từ 600.000 đến 800.000 đồng.
7. Sự lai tạo và tương lai của Pitbull tại Việt Nam
Chó Pitbull tại Việt Nam có thể tiếp tục phát triển nếu được quản lý và huấn luyện chặt chẽ. Các chương trình huấn luyện đúng cách, kết hợp với các quy định pháp lý nghiêm ngặt, sẽ giúp giảm thiểu rủi ro và đảm bảo sự phát triển bền vững cho giống chó này.