Chó Nước St. John (St. John’s Water Dog) là một giống chó làm việc của ngư dân Newfoundland, nổi bật với khả năng kéo lưới, săn chim và làm việc trong môi trường nước lạnh giá. Mặc dù giống chó này đã tuyệt chủng vào cuối thế kỷ 20, di sản của chúng vẫn tiếp tục sống qua ba giống chó hiện đại nổi tiếng: Labrador Retriever, Golden Retriever, và Flat-coated Retriever. Các giống chó này được hình thành từ quá trình lai tạo giữa chó Nước St. John với những giống chó khác, nhờ vào công sức của những nhà lai tạo quan trọng ở Anh trong thế kỷ 19.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về lịch sử phát triển, vai trò của chó Nước St. John trong cuộc sống ngư dân, quá trình tuyệt chủng của chúng, cũng như di sản mà giống chó này để lại qua các giống chó hiện đại.
Nguồn Gốc và Lịch Sử Phát Triển
Chó Nước St. John có nguồn gốc từ Newfoundland, Canada, từ khoảng thế kỷ 16-17. Ban đầu, những ngư dân châu Âu mang theo các giống chó khác nhau từ Anh, Ireland và Bồ Đào Nha đến vùng đất này. Những con chó được lai tạo ngẫu nhiên trong điều kiện khắc nghiệt của Newfoundland đã dần tạo ra giống chó Nước St. John.
Những chú chó này được lai tạo để phục vụ cho các nhiệm vụ liên quan đến đánh cá. Chúng giúp kéo lưới, dây thừng và thậm chí thu gom cá từ biển lạnh giá. Nhờ khả năng làm việc chăm chỉ và tính cách trung thành, chó Nước St. John trở thành người bạn đắc lực của các ngư dân tại Newfoundland.
Vai Trò và Tầm Quan Trọng Với Cuộc Sống Ngư Dân
Chó Nước St. John có khả năng làm việc tuyệt vời dưới nước, đặc biệt là trong việc kéo lưới và dây thừng giúp ngư dân thu hoạch cá. Chúng có bộ lông chống nước, giúp giữ ấm cơ thể trong điều kiện lạnh giá của vùng biển. Bên cạnh việc giúp đỡ trên biển, chúng còn được sử dụng để săn bắn chim nước, vịt trời và hải cẩu, cung cấp thực phẩm cho gia đình ngư dân.
Sự linh hoạt và khả năng làm việc chăm chỉ đã khiến giống chó này trở thành thành viên không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày của ngư dân. Chó Nước St. John không chỉ là công cụ lao động mà còn là người bạn trung thành, giúp đỡ ngư dân trong mọi điều kiện thời tiết.
Hai Chú Chó Nước St. John Cuối Cùng
Vào cuối những năm 1970, chỉ còn hai chú chó Nước St. John được ghi nhận là còn sống ở Newfoundland. Một trong số đó là chú chó tên Lassie, đã được chụp ảnh và ghi lại trong các tài liệu lịch sử. Cả hai chú chó đều là con đực lớn tuổi, không còn khả năng lai tạo và duy trì nòi giống. Sự ra đi của chúng đánh dấu sự tuyệt chủng hoàn toàn của giống chó Nước St. John.
Nguyên Nhân Tuyệt Chủng của Chó Nước St. John
Có ba nguyên nhân chính dẫn đến sự tuyệt chủng của chó Nước St. John:
1. Đạo Luật Thuế Năm 1885:
Chính quyền Newfoundland đã áp dụng một đạo luật đánh thuế nặng đối với việc nuôi chó, đặc biệt là chó cái. Điều này nhằm khuyến khích chăn nuôi cừu, nhưng lại khiến cho nhiều người dân giết chó cái để tránh phải nộp thuế. Hậu quả là số lượng chó Nước St. John sụt giảm nghiêm trọng, đặc biệt là chó cái – nguồn duy trì nòi giống.
2. Đạo Luật Kiểm Dịch Tại Anh Năm 1895:
Vương quốc Anh ban hành đạo luật kiểm dịch bắt buộc đối với tất cả các giống chó nhập khẩu nhằm ngăn chặn sự lây lan của bệnh dại. Việc này làm cho việc xuất khẩu chó Nước St. John trở nên khó khăn và hạn chế cơ hội bảo tồn giống chó này ở Anh.
3. Sự Suy Tàn Của Các Cộng Đồng Ven Biển:
Khi Newfoundland gia nhập Canada vào năm 1949, các cộng đồng ngư dân nhỏ bắt đầu suy tàn do người dân di cư vào thành phố tìm việc làm. Khi các ngư dân không còn cần đến những chú chó làm việc nữa, nhu cầu về giống chó Nước St. John giảm dần, dẫn đến sự tuyệt chủng.
Nỗ Lực Hồi Sinh Không Thành Công
Vào những năm 1970, nhà văn người Canada Farley Mowat đã nỗ lực hồi sinh giống chó Nước St. John bằng cách lai tạo một vài cá thể chó Nước St. John còn sót lại với giống Labrador Retriever. Tuy nhiên, nỗ lực này đã không thành công khi chỉ có hai chú chó con sống sót, và chúng đều là chó đực, không thể duy trì nòi giống. Cuối cùng, giống chó này chính thức tuyệt chủng.
Di Sản Của Chó Nước St. John: Labrador Retriever, Golden Retriever và Flat-coated Retriever
Dù đã tuyệt chủng, nhưng di sản của chó Nước St. John vẫn còn tồn tại qua các giống chó hiện đại như Labrador Retriever, Golden Retriever và Flat-coated Retriever. Những đặc điểm di truyền từ giống chó này đã được kế thừa và phát triển, tạo nên những giống chó săn nổi tiếng hiện nay.
Labrador Retriever: Hậu Duệ Của Chó Nước St. John Lông Ngắn
Labrador Retriever là một trong những giống chó nổi tiếng nhất hiện nay và có mối liên hệ trực tiếp với chó Nước St. John lông ngắn. Vào đầu thế kỷ 19, nhiều chú chó Nước St. John đã được nhập khẩu vào Anh, đặc biệt bởi Bá tước Malmesbury thứ 3 (James Edward Harris) và Công tước Buccleuch thứ 6 (Walter Francis Montagu Douglas Scott).
Quá trình lai tạo
- Bá tước Malmesbury đã phát hiện ra khả năng săn bắn vượt trội của chó Nước St. John khi chúng săn chim nước trong điều kiện khắc nghiệt của Anh. Ông đã bắt đầu nuôi dưỡng và lai tạo chúng tại điền trang của mình.
- Công tước Buccleuch thứ 6 tiếp nối quá trình này vào cuối thế kỷ 19. Ông nhập thêm chó Nước St. John từ Newfoundland và lai tạo chúng với các giống chó săn khác như English Pointer và Setter để cải thiện khả năng săn bắn.
Nhờ vào công sức của Malmesbury và Buccleuch, Labrador Retriever chính thức ra đời. Giống chó này thừa hưởng từ chó Nước St. John những đặc điểm như trí thông minh, dễ huấn luyện, tính cách thân thiện và khả năng bơi lội vượt trội.
Dòng thời gian lai tạo
- Đầu thế kỷ 19: Bá tước Malmesbury nhập khẩu chó Nước St. John và bắt đầu sử dụng chúng để săn chim.
- Cuối thế kỷ 19: Công tước Buccleuch hoàn thiện việc lai tạo, tạo ra Labrador Retriever hiện đại.
- Năm 1903: Labrador Retriever chính thức được công nhận bởi Câu lạc bộ chó giống Anh (The Kennel Club).
Golden Retriever: Kết Quả Từ Chó Nước St. John Lông Dài
Huân tước Tweedmouth (Dudley Marjoribanks, Lord Tweedmouth) là người đã lai tạo ra giống Golden Retriever vào cuối thế kỷ 19. Ông nhập một chú chó Nước St. John lông dài từ Newfoundland, và bắt đầu quá trình lai tạo tại điền trang Guisachan ở Cao nguyên Scotland.
Quá trình lai tạo
- Huân tước Tweedmouth sử dụng chó Nước St. John lông dài và lai với các giống chó khác như Irish Setter, Bloodhound và Wavy-coated Retriever để tạo ra một giống chó săn có bộ lông vàng đặc trưng, dài và đẹp.
- Mục tiêu của ông là tạo ra một chú chó săn chim nước với bộ lông dày để chịu được thời tiết khắc nghiệt, đồng thời có tính cách dễ chịu và ngoại hình đẹp.
Golden Retriever thừa hưởng khả năng bơi lội và tính thông minh từ chó Nước St. John, nhưng có thêm bộ lông dài, màu vàng sáng – đặc trưng của giống chó này.
Dòng thời gian lai tạo
- 1868-1871: Huân tước Tweedmouth bắt đầu quá trình lai tạo, kết hợp chó Nước St. John với các giống khác.
- Năm 1920: Golden Retriever được công nhận chính thức là một giống chó riêng biệt bởi Câu lạc bộ chó giống Anh.
Flat-coated Retriever: Sự Kết Hợp Tinh Tế Từ Chó Nước St. John Lông Dài
Flat-coated Retriever là một giống chó săn thể thao được lai tạo từ chó Nước St. John lông dài, kết hợp với Setter, Collie, và một số giống chó săn khác. Quá trình lai tạo này diễn ra vào cuối thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20 dưới sự dẫn dắt của những nhà lai tạo nổi tiếng như Sewallis E. Shirley và Tiến sĩ Bond Moore.
Quá trình lai tạo
- Shirley và Bond Moore đều là những nhà lai tạo có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của Flat-coated Retriever. Họ sử dụng chó Nước St. John lông dài và lai tạo với các giống chó săn địa phương, để tạo ra một giống chó có bộ lông dài, thẳng và mượt mà, thích hợp cho các hoạt động săn bắn dưới nước.
- Flat-coated Retriever thừa hưởng khả năng làm việc dưới nước, sự thông minh và tính cách thân thiện từ chó Nước St. John.
Dòng thời gian lai tạo
- Cuối thế kỷ 19: Quá trình lai tạo Flat-coated Retriever bắt đầu, kết hợp giữa chó Nước St. John lông dài và các giống Setter, Collie.
- Đầu thế kỷ 20: Flat-coated Retriever được hoàn thiện và trở thành giống chó săn phổ biến trong các cuộc thi săn bắn thể thao.
Di Sản Di Truyền Từ Chó Nước St. John
Mặc dù chó Nước St. John đã tuyệt chủng, di sản di truyền của chúng vẫn sống mãi qua các giống chó hiện đại. Chúng không chỉ truyền lại khả năng bơi lội và săn bắn xuất sắc mà còn cả tính cách thân thiện, thông minh và dễ huấn luyện. Dưới đây là một số đặc điểm nổi bật mà chó Nước St. John đã truyền lại:
- Khả năng bơi lội và làm việc dưới nước: Cả Labrador, Golden và Flat-coated Retriever đều nổi bật với khả năng bơi lội và khả năng săn chim nước tuyệt vời.
- Tính cách thân thiện, thông minh và dễ huấn luyện: Chó Nước St. John nổi tiếng với trí thông minh và tính cách trung thành. Điều này đã được truyền lại cho cả ba giống chó, giúp chúng trở thành những người bạn đồng hành tuyệt vời trong gia đình và trong công việc.
- Bộ lông chống nước: Labrador thừa hưởng bộ lông ngắn, chống nước từ chó Nước St. John, trong khi Golden và Flat-coated Retriever thừa hưởng bộ lông dài, nhưng vẫn giữ được khả năng chống nước.
Chó Nước St. John đã tuyệt chủng, nhưng di sản của chúng sống mãi qua ba giống chó nổi tiếng: Labrador Retriever, Golden Retriever và Flat-coated Retriever. Quá trình lai tạo của các giống chó này là một hành trình dài, nhờ sự đóng góp của những nhà lai tạo nổi tiếng như Bá tước Malmesbury, Công tước Buccleuch, Huân tước Tweedmouth, Sewallis E. Shirley, và Tiến sĩ Bond Moore. Họ đã giúp duy trì và phát triển các đặc điểm ưu việt của chó Nước St. John, biến chúng thành những giống chó săn hàng đầu, đồng thời là những người bạn trung thành và đáng tin cậy của con người.
Đặc Điểm Ngoại Hình Của Chó Nước St. John
Chó Nước St. John là giống chó có kích thước trung bình, thân hình khỏe mạnh và cơ bắp. Chúng có bộ lông dày, chống nước, giúp chúng giữ ấm trong môi trường biển lạnh giá của Newfoundland. Bộ lông của chúng thường có màu đen, với một số đốm trắng trên ngực hoặc bàn chân – điều này đã truyền lại cho nhiều giống chó săn hiện đại.
Phân Loại: Lông Ngắn và Lông Dài
Chó Nước St. John có hai biến thể chính: lông ngắn và lông dài.
- Lông ngắn: Dòng chó này gọn gàng, có bộ lông mượt và sát vào cơ thể, thích hợp với môi trường nước và điều kiện làm việc khắc nghiệt. Đây là nguồn gốc của Labrador Retriever.
- Lông dài: Những chú chó này có bộ lông dày hơn, giữ ấm tốt hơn nhưng cần chăm sóc nhiều hơn. Dòng chó này là tổ tiên của Golden Retriever và Flat-coated Retriever.
Tính Cách và Hành Vi
Chó Nước St. John nổi tiếng với tính cách trung thành, thông minh và thân thiện. Chúng là những chú chó lao động chăm chỉ, luôn sẵn sàng thực hiện các nhiệm vụ được giao. Khả năng làm việc dưới nước, săn bắn và tìm kiếm con mồi của chúng đã được di truyền cho các giống chó hiện đại như Labrador, Golden và Flat-coated Retriever.
Chúng cũng rất hòa đồng, dễ dàng thích nghi với cuộc sống gia đình và được đánh giá cao vì tính cách thân thiện, đáng tin cậy. Chính những đặc điểm này đã giúp chúng trở thành nền tảng cho việc lai tạo ra các giống chó gia đình và chó làm việc hiện đại.
Kết Luận
Mặc dù chó Nước St. John đã tuyệt chủng, nhưng di sản của chúng vẫn sống mãi qua các giống chó hiện đại. Từ Labrador Retriever nổi tiếng đến Golden Retriever và Flat-coated Retriever, những đặc điểm di truyền của chó Nước St. John vẫn hiện diện trong các giống chó ngày nay. Những chú chó này không chỉ là biểu tượng của lòng trung thành và sự thông minh, mà còn là minh chứng cho sức mạnh và sự bền bỉ của loài chó trong suốt hàng thế kỷ.
