Chó Collie là một nhóm các giống chó chăn cừu có nguồn gốc từ vùng Scotland và Bắc Anh, là một trong những giống chó chăn cừu phổ biến nhất trên thế giới, không chỉ vì sự thông minh và năng lượng dồi dào mà còn nhờ vẻ đẹp và lòng trung thành đặc biệt. Được phát triển từ những chú chó bản địa tại biên giới Scotland và Anh, chó Collie nhanh chóng chiếm được cảm tình của những người yêu thú cưng và trở thành giống chó chăn gia súc lý tưởng. Trong bài viết này, Dogily.vn sẽ đưa bạn tìm hiểu chi tiết về nguồn gốc, đặc điểm, tính cách và cách chăm sóc các giống chó Collie khác nhau.
1. Lịch Sử và Nguồn Gốc của Chó Collie
Chó Collie có nguồn gốc từ vùng cao nguyên Scotland và miền Bắc nước Anh, nơi các nông dân cần một giống chó khỏe mạnh, thông minh để hỗ trợ chăn gia súc trên các đồng cỏ rộng lớn. Từ “Collie” có thể bắt nguồn từ tiếng Scotland cổ “coal” (nghĩa là than), liên quan đến những chú cừu có mặt đen mà giống chó này thường được sử dụng để chăn dắt. Ngoài ra, từ “collie” còn có thể xuất phát từ tiếng Gaelic cổ với ý nghĩa “hữu dụng”, phản ánh vai trò lao động của giống chó này.
Sự nổi tiếng của giống chó Collie thực sự bùng nổ vào những năm 1860 khi Nữ hoàng Victoria, trong chuyến thăm Scotland, đã bị hấp dẫn bởi giống chó này và mang một số chú về cung điện hoàng gia. Điều này đã giúp chó Collie trở thành biểu tượng của sự quý phái và trung thành tại Anh Quốc và dần dần lan rộng khắp thế giới.
2. Đặc Điểm Ngoại Hình Của Chó Collie
Chó Collie có thân hình trung bình, với cân nặng từ 22 đến 32 kg tùy thuộc vào giống và giới tính. Chúng có ngoại hình thanh thoát, bộ lông thường dài, mượt hoặc ngắn gọn, với nhiều màu sắc phong phú như đen, trắng, nâu, sable, merle và các màu kết hợp. Một số đặc điểm chung về ngoại hình của các giống chó Collie bao gồm:
- Kích thước: Collie là giống chó trung bình, nặng từ 22 đến 32 kg.
- Đầu nhỏ và dài: Collie có phần đầu dài, nhọn và đôi mắt hình hạnh nhân đầy biểu cảm, thường tạo nên vẻ thông minh và sắc sảo.
- Bộ lông đa dạng: Bộ lông của chó Collie rất đa dạng, có thể dài hoặc ngắn, từ đen, nâu, đỏ, đến các màu đặc biệt như sable và merle. Nhiều cá thể có phần lông trắng ở ngực, bụng, và phần vai. Các giống chó Collie như Rough Collie và Bearded Collie thường có lông dài và dày, trong khi Border Collie và Smooth Collie có bộ lông ngắn hơn, dễ chăm sóc.
- Đuôi và dáng đứng: Đuôi của chó Collie có thể có lông mượt, xù hoặc đuôi cộc, tùy thuộc vào từng loại. Đuôi thường dài và được giữ thấp khi đứng yên, với đỉnh đuôi hơi uốn cong tạo dáng đẹp khi di chuyển.
3. Tính Cách và Hành Vi
- Collie là giống chó thông minh và trung thành, nổi tiếng nhờ tính cách nhẹ nhàng và rất nhạy cảm với cảm xúc của con người. Chúng rất thích hợp làm bạn đồng hành trong gia đình.
- Nhu Cầu Vận Động: Collie là những chú chó năng động, cần nhiều vận động và kích thích tinh thần. Đặc biệt, Border Collie cần được làm việc để giải phóng năng lượng và duy trì sức khỏe tinh thần.
- Huấn Luyện: Collie có khả năng huấn luyện cao, phù hợp cho các hoạt động như chạy bộ, các cuộc thi thể thao cho chó (agility, flyball), và tìm kiếm cứu hộ.
4. Các Giống Chó Collie Phổ Biến
Chó Collie là nhóm chó chăn cừu nổi tiếng với trí thông minh và tính cách trung thành. Trong số đó, có bốn loại Collie chính: Rough Collie, Smooth Collie, Bearded Collie và Border Collie. Hiệp hội Chó Hoa Kỳ (AKC) công nhân ba loại: Collie (cả Rough và Smooth Collie), Border Collie và Bearded Collie. Mỗi dòng Collie lại có những đặc điểm riêng về tính cách, ngoại hình và nhu cầu chăm sóc. Dưới đây là bốn giống chó Collie phổ biến và nổi bật nhất hiện nay:
4.1. Rough Collie
Rough Collie là giống chó nổi tiếng nhất trong dòng Collie, đặc biệt được biết đến nhờ nhân vật Lassie trong phim và tiểu thuyết nổi tiếng. Rough Collie có bộ lông dài, dày và mượt mà, thường có các màu sắc như sable và trắng, xanh merle, hoặc đen tam thể.
- Đặc điểm: Rough Collie có khuôn mặt dài, thân thiện và đôi mắt thông minh, tạo cảm giác ấm áp và hiền lành. Bộ lông dài giúp chúng chống chọi tốt với thời tiết khắc nghiệt.
- Tính cách: Rough Collie rất trung thành, thân thiện và đặc biệt yêu trẻ em. Chúng dễ huấn luyện và thích hợp với những gia đình có trẻ nhỏ. Đặc biệt, chúng khá nhạy cảm và yêu cầu sự quan tâm từ chủ nhân.
- Chăm sóc: Vì có bộ lông dày và dài, Rough Collie cần được chải lông ít nhất hai lần mỗi tuần để tránh rối và bẩn. Chúng không cần quá nhiều vận động nhưng lại thích những buổi đi dạo nhẹ nhàng và các hoạt động ngoài trời cùng gia đình.
4.2. Smooth Collie
Smooth Collie là phiên bản lông ngắn của Rough Collie. Với ngoại hình thanh thoát và bộ lông ngắn, mượt mà, Smooth Collie rất dễ chăm sóc và phù hợp với cuộc sống hiện đại.
- Đặc điểm: Smooth Collie có dáng người thon gọn và bộ lông ngắn, mượt. Điều này giúp chúng ít bị rối lông hơn và dễ chăm sóc hơn so với Rough Collie.
- Tính cách: Smooth Collie là giống chó thân thiện, thông minh và yêu trẻ nhỏ. Chúng dễ dàng hòa nhập với các thành viên trong gia đình và thích ở gần người thân.
- Chăm sóc: Do có bộ lông ngắn, Smooth Collie không cần chải lông quá thường xuyên, chỉ cần một lần mỗi tuần. Chúng cũng cần một lượng vận động vừa phải để duy trì sức khỏe và sự linh hoạt.
4.3. Border Collie
Border Collie là giống chó được coi là thông minh nhất trong tất cả các dòng chó Collie và có nguồn gốc từ vùng biên giới giữa Anh và Scotland. Với sự nhanh nhẹn và trí thông minh vượt trội, Border Collie là lựa chọn lý tưởng cho những người nuôi thích tham gia các hoạt động thể thao và vận động ngoài trời.
- Đặc điểm: Border Collie có kích thước trung bình, đôi mắt sắc bén và vẻ ngoài nhanh nhẹn. Bộ lông của chúng có thể là ngắn hoặc dài và thường có màu đen-trắng, đỏ-trắng, merle và nhiều sự kết hợp khác.
- Tính cách: Border Collie là giống chó cực kỳ năng động và thông minh. Chúng cần được thử thách về cả thể chất lẫn tinh thần và rất thích các trò chơi trí tuệ. Tuy nhiên, nếu không được vận động đủ, Border Collie dễ trở nên chán nản và phá phách.
- Chăm sóc: Border Collie cần một lượng lớn hoạt động hàng ngày, bao gồm các trò chơi và chạy bộ. Bộ lông của chúng dễ chăm sóc, chỉ cần chải lông một lần mỗi tuần để giữ cho lông mượt mà và sạch sẽ.
4.4. Bearded Collie
Bearded Collie, hay còn gọi là “Beardie”, là giống chó có bộ lông dài và khuôn mặt đầy “râu”, tạo nên vẻ ngoài ngộ nghĩnh và thân thiện. Chúng có nguồn gốc từ Scotland và được nuôi để chăn gia súc.
- Đặc điểm: Bearded Collie có bộ lông dài, dày và khuôn mặt có “râu”, tạo nên nét đặc trưng độc đáo. Màu lông của chúng thường là đen, xanh, nâu hoặc vàng, với một số có thể có thêm hoa văn trắng.
- Tính cách: Beardie rất thân thiện, hoạt bát và yêu thương trẻ nhỏ. Chúng có xu hướng tự lập và thích các hoạt động ngoài trời, nhưng cũng dễ bị kích thích nếu không được giải phóng năng lượng.
- Chăm sóc: Bearded Collie cần được chải lông hàng ngày để giữ cho bộ lông không bị rối và giữ vệ sinh. Chúng cũng cần vận động nhiều, thích hợp cho những người yêu thích hoạt động ngoài trời và có thời gian chăm sóc bộ lông của chúng.
Ngoài ra, còn có các giống chó khác trong nhóm chó Collie như Shetland Sheepdog, English Shepherd, Australian Kelpie và Old English Sheepdog.
5. Cách Chăm Sóc Chó Collie
Collie cần một chế độ ăn giàu dinh dưỡng để duy trì năng lượng và giữ cho bộ lông bóng mượt. Đảm bảo bổ sung Omega 3 và Omega 6 để hỗ trợ lông và da. Hãy cho chó Collie tập thể dục đều đặn với các hoạt động như đi dạo dài, chơi đùa ngoài trời hoặc các trò chơi kích thích trí tuệ.
Với khả năng thích nghi tốt và tính cách thân thiện, chó Collie là người bạn đồng hành tuyệt vời cho gia đình. Hãy cung cấp cho chúng môi trường sống tích cực và chế độ chăm sóc phù hợp để chúng luôn vui vẻ và khỏe mạnh. Dưới đây là một số yếu tố quan trọng:
5.1. Chải Lông
Mỗi dòng chó Collie có yêu cầu chải lông khác nhau. Với Rough Collie và Bearded Collie, cần chải lông từ 1-2 lần mỗi tuần (hoặc hàng ngày đối với Bearded Collie). Smooth Collie và Border Collie thì dễ chăm sóc hơn, chỉ cần chải một lần mỗi tuần.
5.2. Vận Động và Kích Thích Tinh Thần
Tất cả các giống chó Collie đều cần vận động thường xuyên, đặc biệt là Border Collie. Các hoạt động ngoài trời như chạy bộ, trò chơi tìm kiếm, hoặc các môn thể thao chó là cách lý tưởng để giữ sức khỏe và tinh thần sảng khoái cho chúng.
5.3. Chế Độ Dinh Dưỡng
Chế độ ăn uống của chó Collie nên có sự cân bằng giữa đạm, chất béo và các vitamin. Nên chia nhỏ bữa ăn để tránh nguy cơ xoắn dạ dày, đặc biệt với những con chó ăn nhanh. Thức ăn giàu Omega-3 và Omega-6 sẽ giúp duy trì bộ lông bóng mượt.
5.4. Kiểm Tra Sức Khỏe Định Kỳ
Một số bệnh thường gặp ở các giống chó Collie bao gồm “Collie eye anomaly” (dị tật mắt), động kinh (ở Border Collie) và vấn đề tiêu hóa. Kiểm tra sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm và xử lý kịp thời các vấn đề về sức khỏe. Ngoài ra, chó Collie còn hay bị các bệnh phổ biến sau:
- Hội Chứng Nhạy Cảm với Thuốc (MDR1): Một số giống chó Collie, đặc biệt là Rough Collie và Australian Shepherd, dễ bị dị ứng với các loại thuốc do đột biến gen MDR1.
- Bệnh CEA (Collie Eye Anomaly): Đây là một bệnh di truyền ảnh hưởng đến thị lực của chó Collie.
- Xoắn Dạ Dày (Bloat): Giống chó Collie cũng có nguy cơ mắc xoắn dạ dày, đặc biệt khi chúng ăn quá nhanh.
Phân biệt nhóm chó Collie, Rough Collie và Border Collie
“Chó Collie” có thể được hiểu theo hai cách: nhóm các giống chó thuộc dòng Collie (gồm Border Collie, Rough Collie, Bearded Collie, v.v.) hoặc theo định nghĩa của AKC chỉ bao gồm Smooth Collie và Rough Collie. Dưới đây là bảng phân biệt giữa nhóm chó Collie, Rough Collie, và Border Collie:
| Tiêu chí | Nhóm Collie (tất cả các giống) | Rough Collie / Smooth Collie | Border Collie |
|---|---|---|---|
| Định nghĩa | Bao gồm các giống chó chăn cừu thuộc dòng Collie như Bearded Collie, Border Collie, Rough Collie, v.v. | Chỉ bao gồm hai giống: Rough Collie và Smooth Collie | Chỉ một giống thuộc nhóm Collie, chuyên chăn cừu |
| Nguồn gốc | Scotland và Anh Quốc | Scotland, phổ biến qua hình ảnh chó Lassie | Scotland, nổi tiếng với khả năng chăn cừu ưu việt |
| Ngoại hình | Đa dạng về kích thước, màu sắc và lông | Mũi dài, lông mượt và dày; lông dài (Rough) hoặc ngắn (Smooth) | Săn chắc, lông ngắn đến trung bình, thân hình linh hoạt |
| Tính cách | Tính cách thay đổi theo giống, từ trầm lặng đến rất năng động | Hiền lành, dễ mến, thân thiện với gia đình và trẻ nhỏ | Rất thông minh, năng động và cần nhiều kích thích tinh thần |
| Nhu cầu vận động | Khác nhau tùy giống, nhiều giống cần vận động thường xuyên | Vừa phải, phù hợp với cuộc sống gia đình | Rất cao, cần nhiều hoạt động và thử thách trí tuệ |
| Mức độ chăm sóc lông | Tùy theo loại lông của từng giống | Chải lông thường xuyên (Rough) hoặc định kỳ (Smooth) | Định kỳ chải lông, ít rụng hơn Rough Collie |
| Mục đích nuôi | Tùy vào giống và nhu cầu gia đình | Gia đình yêu thích thú cưng hiền lành và nhẹ nhàng | Gia đình năng động, có thể dành nhiều thời gian cho chú chó |
Như vậy, nhóm chó Collie là một thuật ngữ rộng, bao gồm các giống chó chăn cừu như Rough Collie, Border Collie, và Bearded Collie, trong khi Rough Collie là giống điển hình trong AKC và Border Collie là giống chuyên chăn cừu đòi hỏi cao về vận động và huấn luyện.
Kết Luận
Chó Collie là những chú chó tuyệt vời với trí thông minh, lòng trung thành và vẻ đẹp ấn tượng. Dù bạn chọn Rough Collie, Smooth Collie, Border Collie hay Bearded Collie, mỗi giống đều có những ưu điểm riêng và xứng đáng để bạn đầu tư thời gian và tình cảm. Với sự chăm sóc tận tâm, chó Collie chắc chắn sẽ trở thành người bạn đồng hành lý tưởng trong bất kỳ gia đình nào.
Qua bài viết này, Dogily.vn hy vọng bạn đã hiểu rõ hơn về các giống chó Collie và có thể lựa chọn cho mình một người bạn phù hợp nhất!
