Chó chăn cừu Úc, hay còn gọi là Australian Shepherd hoặc “Aussie,” là một giống chó chăn gia súc có nguồn gốc từ Hoa Kỳ, nổi tiếng với trí thông minh và sự nhanh nhẹn. Không chỉ là một giống chó làm việc tuyệt vời trên các trang trại, chúng còn trở thành thú cưng trung thành cho nhiều gia đình trên khắp thế giới. Nếu bạn đang quan tâm đến giống chó này, bài viết này sẽ cung cấp đầy đủ thông tin từ lịch sử, đặc điểm ngoại hình, tính cách, đến cách chăm sóc và nuôi dưỡng chó chăn cừu Úc.
Tổng Quan về Chó Chăn Cừu Úc (Australian Shepherd)
- Nguồn gốc: Hoa Kỳ, với nguồn gốc tổ tiên từ châu Âu qua Úc
- Nhóm chó: Chó chăn gia súc
- Kích thước: Con đực cao khoảng 51-58 cm, nặng từ 22-30 kg; con cái cao 46-53 cm, nặng từ 18-25 kg
- Màu lông: Merle xanh, merle đỏ, đen hoặc đỏ, thường có thêm các mảng trắng và điểm màu đồng
- Tuổi thọ: Trung bình từ 12-15 năm
- Tính cách: Thông minh, trung thành, năng động, và bản năng bảo vệ cao
- Phù hợp với: Gia đình năng động, yêu thích hoạt động ngoài trời và có không gian rộng rãi
- Giá: Tại Việt Nam khá hiếm, chỉ có thể nhập khẩu với chi phí trung bình không dưới 5.000 USD
Nguồn Gốc và Lịch Sử của Chó Chăn Cừu Úc
Dù mang tên gọi “chó chăn cừu Úc,” giống chó Australian Shepherd lại có hành trình phát triển chủ yếu tại Mỹ. Lịch sử của giống chó này là câu chuyện về sự kết hợp giữa nhiều giống chó chăn gia súc khác nhau qua nhiều thế hệ, đáp ứng yêu cầu chăn nuôi trên các trang trại Mỹ.
1. Khởi đầu tại dãy núi Pyrenees (thế kỷ 18)
- Người Basque tại vùng Pyrenees (giữa Tây Ban Nha và Pháp) nuôi dưỡng các giống chó chăn gia súc khỏe mạnh, kiên nhẫn, được sử dụng chủ yếu để quản lý đàn gia súc trên địa hình đồi núi.
- Những chú chó chăn cừu Basque này là nền tảng ban đầu cho giống Australian Shepherd, nổi bật với sự bền bỉ và trí thông minh khi làm việc.
2. Di cư đến Úc (giữa thế kỷ 19)
- Người Basque mang chó của họ đến Úc khi di cư để tìm việc và đất chăn nuôi mới.
- Các giống chó chăn cừu Basque lai với chó Dingo bản địa, thích nghi tốt với địa hình và khí hậu khắc nghiệt của Úc.
- Kết quả là những chú chó chăn cừu có khả năng bảo vệ và chịu đựng bền bỉ hơn, được người dân Úc ưa chuộng.
3. Di chuyển đến Mỹ và giai đoạn phát triển đầu tiên (cuối thế kỷ 19)
- Khi làn sóng di cư từ Úc sang Mỹ diễn ra, những người chăn cừu Úc đã mang theo cả đàn gia súc và chó chăn cừu của họ đến các trang trại ở Mỹ.
- Người Mỹ gọi giống chó này là “Australian Shepherd” do nguồn gốc từ Úc, nhưng nhanh chóng nhận thấy khả năng chăn gia súc đáng kinh ngạc của chúng.
- Người dân Mỹ lai giống thêm với Border Collie và các giống chó chăn gia súc khác để tối ưu hóa tính cách và sức bền.
4. Thành lập Câu lạc bộ Chó chăn cừu Úc (1957)
- Năm 1957, Câu lạc bộ Chó chăn cừu Úc tại Mỹ (ASCA) được thành lập nhằm bảo tồn và phát triển giống chó này.
- ASCA tạo ra các tiêu chuẩn đầu tiên để xác định đặc điểm của giống chó, tổ chức các cuộc thi nhằm phát triển khả năng làm việc của giống.
5. Thống nhất tiêu chuẩn và kết hợp hệ thống đăng ký (1976)
- Một tiêu chuẩn chung về giống được đưa ra vào năm 1976, giúp chuẩn hóa các đặc điểm ngoại hình và hành vi của chó Australian Shepherd.
- Việc này tạo điều kiện dễ dàng cho quản lý giống và thúc đẩy cộng đồng yêu thích giống chó này.
6. Công nhận từ Hiệp hội Chó Hoa Kỳ (1992)
- Năm 1992, giống chó Australian Shepherd được công nhận bởi Hiệp hội Chó Hoa Kỳ (AKC), mở ra cơ hội phát triển và tham gia vào các cuộc thi chó quốc tế.
- Từ đây, giống chó này được ưa chuộng không chỉ trên các trang trại mà còn trong các hoạt động thể thao, trị liệu, và làm bạn đồng hành.
7. Ngày nay – Giống chó đa năng và người bạn đồng hành thân thiết
- Australian Shepherd đã trở thành giống chó đa năng, nổi bật trong các môn thể thao chó, cứu hộ, trị liệu và là người bạn trung thành cho nhiều gia đình.
- Sự linh hoạt và khả năng thích nghi giúp chúng nổi bật trong nhiều môi trường khác nhau, từ thành phố đến trang trại.
Hành trình phát triển của giống chó Australian Shepherd là minh chứng cho khả năng thích nghi và tính cách làm việc bền bỉ của loài chó. Từ châu Âu qua Úc đến Mỹ, giống chó này đã chinh phục trái tim của hàng triệu người trên toàn thế giới nhờ sự trung thành và trí thông minh xuất sắc.
Đặc Điểm Ngoại Hình của Chó Chăn Cừu Úc
Chó chăn cừu Úc có kích thước trung bình, với thân hình cân đối và cơ bắp phát triển. Chúng có bộ lông hai lớp, với lớp lông ngoài dày vừa phải, lớp lông dưới mềm và giúp chống thấm nước, bảo vệ khỏi thời tiết lạnh giá và điều kiện làm việc khắc nghiệt. Bộ lông của chúng có thể có các màu phổ biến như xanh merle, đỏ merle, đen, hoặc đỏ, với các điểm màu trắng hoặc đồng. Đặc biệt, màu xanh và đỏ merle là những màu rất phổ biến và được yêu thích.
Đuôi của chó chăn cừu Úc thường ngắn tự nhiên hoặc được cắt ngắn, phù hợp với yêu cầu của các hoạt động chăn dắt gia súc. Chúng có đôi tai cúp nhỏ và thường có đôi mắt đặc biệt với các màu nâu, xanh dương, hoặc một số cá thể còn có hiện tượng heterochromia (mắt hai màu), làm tăng vẻ đẹp độc đáo của giống chó này.
1. Phân Loại Giống và Các Biến Thể
Ngoài phiên bản chó chăn cừu Úc tiêu chuẩn, còn có phiên bản Miniature American Shepherd, thường được coi là bản thu nhỏ của chó chăn cừu Úc với chiều cao dưới 46 cm. Miniature Australian Shepherd thường có đặc điểm và tính cách tương tự phiên bản lớn, nhưng được phát triển để phù hợp với các gia đình muốn nuôi chó chăn gia súc cỡ nhỏ. Tuy nhiên, phiên bản này khá hiếm và chưa phổ biến rộng rãi tại Việt Nam.
Tính Cách và Hành Vi của Chó Chăn Cừu Úc
Chó chăn cừu Úc là giống chó có trí thông minh vượt trội, lòng trung thành cao và bản năng bảo vệ mạnh mẽ. Chúng là những người bạn đồng hành tuyệt vời cho các gia đình năng động bởi tính cách năng động và luôn muốn tham gia vào các hoạt động. Dưới đây là một số đặc điểm tính cách nổi bật của chó chăn cừu Úc:
- Thông minh và dễ huấn luyện: Chó chăn cừu Úc học rất nhanh và luôn sẵn sàng làm hài lòng chủ nhân. Chúng dễ dàng nắm bắt các bài tập huấn luyện từ cơ bản đến nâng cao, đặc biệt là trong các bài tập yêu cầu sự nhanh nhẹn và phản xạ tốt như các môn thể thao dành cho chó.
- Tình cảm và trung thành: Aussie là giống chó trung thành và rất gắn bó với gia đình. Chúng luôn sẵn sàng bảo vệ chủ nhân và nhà cửa khỏi các mối nguy hiểm. Với tính cách gần gũi, chúng rất phù hợp với các gia đình có trẻ em và có thể trở thành người bạn đồng hành lý tưởng cho các em nhỏ.
- Bản năng chăn dắt mạnh mẽ: Chúng có bản năng chăn gia súc, do đó không ít trường hợp Aussie cố gắng “chăn” trẻ em hoặc các vật nuôi khác trong nhà. Tuy nhiên, nếu được huấn luyện từ nhỏ, chúng sẽ học cách kiểm soát hành vi này và trở nên thân thiện với mọi người xung quanh.
Cách Nuôi và Chăm Sóc Chó Chăn Cừu Úc
1 Môi Trường Sống
Chó chăn cừu Úc thích hợp sống trong môi trường có không gian rộng rãi để chạy nhảy và vận động. Việc nuôi chúng trong các căn hộ nhỏ hoặc không có không gian sân vườn có thể làm chúng bị căng thẳng và buồn chán, dẫn đến các hành vi phá phách. Nếu bạn sống trong không gian hạn chế, hãy đảm bảo chó của bạn được ra ngoài vận động ít nhất vài giờ mỗi ngày.
2 Vận Động và Tập Thể Dục
Với mức năng lượng cao, chó chăn cừu Úc cần được vận động ít nhất 1-2 giờ mỗi ngày. Các hoạt động như đi bộ, chạy, chơi ném đĩa bay hoặc tham gia các hoạt động thể thao như agility, obedience, và flyball sẽ giúp chúng giải phóng năng lượng và giữ được sự vui vẻ. Đây là giống chó có bản năng rượt đuổi mạnh mẽ, nên việc cho chúng dắt đi dạo bằng dây xích hoặc trong sân có rào kiên cố là rất quan trọng để đảm bảo an toàn.
3 Chải Lông và Vệ Sinh Cơ Thể
Chó chăn cừu Úc có bộ lông rụng quanh năm và đặc biệt là vào mùa xuân khi chúng thay lông. Để giữ cho bộ lông của chúng sạch sẽ và mượt mà, việc chải lông hàng tuần là cần thiết, đặc biệt là những vùng dễ xơ rối như sau tai và chân. Ngoài ra, bạn cũng nên thường xuyên tắm và làm sạch tai, cắt móng để ngăn ngừa nhiễm trùng và giữ chúng trong tình trạng tốt nhất.
4 Chế Độ Dinh Dưỡng
Để duy trì sức khỏe và năng lượng, chó chăn cừu Úc cần chế độ dinh dưỡng giàu đạm, chất béo lành mạnh và các khoáng chất. Thức ăn cho chó nên được chia thành hai bữa mỗi ngày và đảm bảo cung cấp đầy đủ protein từ thịt gà, bò, hoặc cá. Ngoài ra, bạn cũng có thể kết hợp thức ăn khô và thức ăn ướt để đảm bảo chúng có được sự cân bằng dinh dưỡng. Hãy thường xuyên tham khảo ý kiến bác sĩ thú y để thiết kế chế độ ăn phù hợp và luôn cung cấp đủ nước sạch.
5 Huấn Luyện
Chó chăn cừu Úc rất dễ huấn luyện và có thể nhanh chóng nắm bắt các bài học nhờ vào trí thông minh cao. Việc huấn luyện chó từ khi còn nhỏ rất quan trọng, giúp chúng kiểm soát bản năng chăn dắt và trở nên thân thiện với người xung quanh. Các bài huấn luyện cơ bản như ngồi, đứng, nằm sẽ giúp chúng phát triển tốt hơn, đồng thời cũng đáp ứng được bản năng làm việc của giống chó này.
6. Sức Khỏe và Các Bệnh Thường Gặp
Chó chăn cừu Úc nhìn chung khỏe mạnh nhưng dễ mắc phải một số vấn đề di truyền phổ biến:
- Các bệnh về mắt: Chó chăn cừu Úc có thể mắc các bệnh về mắt như đục thủy tinh thể, thoái hóa võng mạc tiến triển (PRA) và dị tật mắt Collie. Kiểm tra sức khỏe mắt định kỳ là rất quan trọng để ngăn ngừa và phát hiện sớm các vấn đề.
- Loạn sản xương hông và khuỷu tay: Đây là bệnh di truyền thường gặp ở các giống chó lớn, gây đau nhức và giảm khả năng vận động. Việc chọn mua từ nhà lai tạo uy tín có thể giảm thiểu nguy cơ này.
- Động kinh: Bệnh động kinh có thể kiểm soát được bằng thuốc, nhưng cần được giám sát kỹ lưỡng từ bác sĩ thú y.
- Merle kép: Những con chó có hai gen merle dễ gặp vấn đề về mắt và thính giác, vì vậy cần tránh việc lai tạo giữa hai con chó merle để đảm bảo sức khỏe cho chó con.
7. Chó Chăn Cừu Úc và Trẻ Em, Vật Nuôi Khác
Chó chăn cừu Úc là giống chó thân thiện và dễ gần với trẻ em. Chúng có bản năng bảo vệ mạnh mẽ và thường xem trẻ em như một phần của “đàn” cần được chăm sóc. Tuy nhiên, với bản năng chăn dắt, đôi khi chúng có thể cố gắng “chăn” trẻ em hoặc các vật nuôi khác, dẫn đến những tình huống khó xử. Do đó, việc giám sát và huấn luyện kỹ lưỡng sẽ giúp chúng thích nghi tốt hơn trong môi trường gia đình có trẻ nhỏ và các vật nuôi khác.
Giá Chó Chăn Cừu Úc tại Việt Nam
Chó chăn cừu Úc là giống chó khá hiếm tại Việt Nam, và nếu muốn sở hữu giống chó này, bạn thường phải đặt mua qua hình thức nhập khẩu. Giá của chúng dao động từ 5.000 USD trở lên, bao gồm chi phí vận chuyển, thuế nhập khẩu và giấy tờ sức khỏe. Điều này đòi hỏi một khoản đầu tư lớn, nhưng bạn sẽ nhận lại được một người bạn trung thành, thông minh và đáng yêu.
Kết Luận
Chó chăn cừu Úc là một giống chó tuyệt vời, kết hợp giữa trí thông minh, lòng trung thành và bản năng làm việc mạnh mẽ. Với tính cách hòa đồng và khả năng thích nghi tốt, chúng có thể trở thành một thành viên thân thiết trong các gia đình năng động và yêu thích vận động ngoài trời. Tuy nhiên, việc chăm sóc một chú chó chăn cừu Úc đòi hỏi thời gian, sự kiên nhẫn và cả chi phí lớn. Nếu bạn sẵn lòng dành thời gian và công sức cho việc nuôi dạy chúng, chó chăn cừu Úc chắc chắn sẽ là một người bạn đồng hành đáng tin cậy và mang lại nhiều niềm vui cho gia đình bạn.
