Sốt ở chó là một biểu hiện thường gặp của nhiều bệnh lý tiềm ẩn và là cách cơ thể phản ứng khi gặp phải sự viêm nhiễm hoặc yếu tố gây hại. Việc phát hiện và điều trị sớm khi chó bị sốt là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe và ngăn chặn các biến chứng nguy hiểm. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu nguyên nhân, triệu chứng và các biện pháp chẩn đoán, điều trị khi chó bị sốt.
1. Nguyên nhân gây sốt ở chó
Sốt là cách cơ thể chó phản ứng khi gặp phải các tác nhân như vi khuẩn, virus, nấm hoặc các chất độc hại. Các nguyên nhân phổ biến gây sốt ở chó bao gồm:
- Nhiễm trùng: Các loại nhiễm trùng là nguyên nhân chính gây sốt ở chó. Nhiễm trùng có thể do vi khuẩn, virus hoặc nấm gây ra và có thể xuất hiện ở bất kỳ bộ phận nào của cơ thể như da, tai, phổi, thận hoặc thậm chí hệ thần kinh.
- Nhiễm trùng tai: Rất phổ biến ở các giống chó tai dài như Basset Hound hay Cocker Spaniel, nhiễm trùng tai không chỉ gây khó chịu mà còn là nguyên nhân hàng đầu khiến chó bị sốt.
- Nhiễm trùng đường tiết niệu: Chó bị nhiễm trùng bàng quang hoặc thận cũng dễ bị sốt, đặc biệt là ở các giống chó cái hoặc chó già.
- Áp xe hoặc nhiễm trùng răng miệng: Nhiễm trùng trong khoang miệng, nhất là ở chân răng hoặc lợi, có thể gây ra sốt.
- Tiêu thụ chất độc hại: Chó có thể bị sốt do nuốt phải các chất độc như thực vật độc, thuốc của con người (paracetamol, ibuprofen), hoặc các hóa chất như chất chống đông. Một số thực phẩm của con người như sô cô la, nho, hành tây cũng có thể gây độc cho chó và làm tăng nhiệt độ cơ thể.
- Phản ứng sau tiêm chủng: Sau khi tiêm vắc-xin, nhiều chó có thể bị sốt nhẹ trong vòng 24-48 giờ. Đây là phản ứng tự nhiên của cơ thể với việc kích hoạt hệ miễn dịch.
- Sốt không rõ nguyên nhân (FUO): Đôi khi, các bác sĩ thú y không thể xác định nguyên nhân rõ ràng của cơn sốt dù đã thực hiện nhiều xét nghiệm. Tình trạng này được gọi là sốt không rõ nguyên nhân và có thể liên quan đến các rối loạn hệ miễn dịch hoặc các vấn đề về tủy xương.
2. Dấu hiệu nhận biết chó bị sốt
Chó không thể trực tiếp nói với bạn khi chúng cảm thấy không khỏe, vì vậy việc nhận biết các dấu hiệu của sốt là cực kỳ quan trọng. Một số triệu chứng phổ biến khi chó bị sốt bao gồm:
- Mắt đỏ hoặc mờ: Mắt của chó có thể trở nên đỏ hoặc trông mờ do tình trạng viêm nhiễm hoặc sốt cao.
- Lờ đờ, uể oải: Chó trở nên ít hoạt động hơn, uể oải và thường xuyên nằm nghỉ ngơi thay vì chơi đùa như bình thường.
- Tai và mũi nóng: Nhiệt độ tai và mũi của chó có thể tăng lên rõ rệt khi bị sốt. Thông thường, tai của chó sẽ nóng hơn bình thường.
- Run rẩy: Run rẩy không kiểm soát có thể xuất hiện khi chó bị sốt cao.
- Bỏ ăn: Mất cảm giác thèm ăn là một dấu hiệu rõ ràng của sốt. Chó thường từ chối thức ăn và uống nước ít hơn bình thường.
- Nôn mửa và tiêu chảy: Khi sốt kèm theo nôn mửa và tiêu chảy, điều này thường chỉ ra rằng cơ thể chó đang gặp phải nhiễm trùng hoặc ngộ độc.
- Thở gấp hoặc khó thở: Chó có thể thở nhanh, thở hổn hển, hoặc thở không đều khi sốt cao. Đây là biểu hiện cơ thể chó đang nỗ lực điều hòa nhiệt độ.
3. Nhiệt độ cơ thể bình thường của chó và cách đo
Nhiệt độ bình thường của chó dao động từ 38,3 đến 39,2 độ C. Nếu nhiệt độ cơ thể của chó vượt quá 39,5 độ C, đó là dấu hiệu của sốt. Nhiệt độ trên 41 độ C là tình trạng nguy hiểm và có thể dẫn đến tổn thương các cơ quan nội tạng hoặc tử vong.
Cách chính xác nhất để đo nhiệt độ của chó là sử dụng nhiệt kế kỹ thuật số dành cho thú cưng. Có hai cách chính để đo nhiệt độ:
- Nhiệt kế trực tràng: Phương pháp này là chính xác nhất và thường được khuyến khích. Bôi trơn nhiệt kế bằng dầu hỏa hoặc chất bôi trơn hòa tan trong nước và nhẹ nhàng đưa vào hậu môn của chó khoảng 1 inch. Sau khoảng 60 giây, nhiệt kế sẽ cho kết quả chính xác.
- Nhiệt kế tai: Đây là phương pháp ít xâm lấn hơn nhưng vẫn có độ chính xác cao. Nhiệt kế được đặt vào ống tai của chó để đo sóng nhiệt hồng ngoại từ màng nhĩ.
4. Cách hạ sốt cho chó tại nhà
Nếu bạn nhận thấy chó bị sốt (nhiệt độ trên 39,5 độ C), bạn có thể áp dụng một số biện pháp hạ sốt tại nhà trước khi đưa chó đến bác sĩ thú y. Tuy nhiên, nếu nhiệt độ vượt quá 41 độ C, bạn nên đưa chó đến bác sĩ ngay lập tức.
- Chườm mát: Dùng khăn ướt hoặc vải mềm thấm nước mát và chườm lên tai, bụng và bàn chân của chó. Nước mát giúp hạ nhiệt nhanh chóng mà không gây sốc nhiệt.
- Sử dụng quạt: Bật quạt để tăng cường lưu thông không khí mát, giúp chó hạ nhiệt hiệu quả hơn.
- Giữ chó uống nước: Khuyến khích chó uống nước để ngăn ngừa mất nước, nhưng không nên ép chó uống quá nhiều. Nếu chó không chịu uống, bạn có thể dùng xi lanh nhỏ để bơm nước vào miệng chúng từng chút một.
5. Lưu ý quan trọng khi hạ sốt cho chó tại nhà
- Không cho chó uống thuốc của người: Tuyệt đối không sử dụng các loại thuốc như paracetamol, ibuprofen hoặc aspirin vì chúng có thể gây ngộ độc cho chó.
- Theo dõi sát sao: Sau khi điều trị tại nhà, cần theo dõi nhiệt độ của chó thường xuyên để đảm bảo tình trạng sốt không quay trở lại.
6. Khi nào nên đưa chó đến bác sĩ thú y?
- Nhiệt độ cơ thể của chó vượt quá 39,5 độ C và không giảm sau khi áp dụng các biện pháp tại nhà.
- Chó biểu hiện các triệu chứng nghiêm trọng như co giật, thở khó khăn, hoặc nôn mửa không kiểm soát.
- Cơn sốt kéo dài hơn 24-48 giờ mà không có dấu hiệu thuyên giảm.
7. Chẩn đoán chó bị sốt tại phòng khám
Khi chó có dấu hiệu sốt, việc chẩn đoán chính xác nguyên nhân là điều quan trọng để đưa ra phương pháp điều trị phù hợp. Dưới đây là các bước và phương pháp mà bác sĩ thú y thường sử dụng để chẩn đoán chó bị sốt.
7. 1. Khám lâm sàng ban đầu
Khi bạn đưa chó đến bác sĩ thú y với nghi ngờ bị sốt, việc đầu tiên bác sĩ sẽ làm là khám lâm sàng. Họ sẽ thực hiện các bước sau:
- Kiểm tra nhiệt độ cơ thể: Sử dụng nhiệt kế trực tràng hoặc nhiệt kế tai để đo chính xác nhiệt độ cơ thể của chó. Nhiệt độ bình thường của chó dao động từ 38,3°C đến 39,2°C. Nếu nhiệt độ của chó vượt quá 39,5°C, chó được coi là đang bị sốt.
- Kiểm tra các dấu hiệu lâm sàng: Bác sĩ sẽ quan sát tổng thể trạng của chó để xem có các dấu hiệu khác như:
- Tai và mũi nóng hơn bình thường.
- Mắt đỏ hoặc lờ đờ.
- Lờ đờ, chán nản hoặc mất cảm giác thèm ăn.
- Run rẩy, nôn mửa, thở gấp, hoặc các triệu chứng khác liên quan đến nhiễm trùng.
Việc này giúp bác sĩ xác định tình trạng sức khỏe chung của chó và mức độ nghiêm trọng của cơn sốt.
7.2. Hỏi về lịch sử sức khỏe và triệu chứng
Bác sĩ thú y sẽ hỏi chủ nuôi các câu hỏi liên quan đến sức khỏe gần đây của chó để tìm ra các yếu tố nguy cơ hoặc nguyên nhân gây sốt:
- Lịch sử tiêm chủng: Nếu chó mới tiêm vắc-xin, sốt có thể là phản ứng phụ tạm thời. Sốt nhẹ trong vòng 24-48 giờ sau tiêm là hiện tượng bình thường.
- Tình trạng tiếp xúc với môi trường: Chó có thể tiếp xúc với các chất độc hại trong môi trường (như thuốc diệt côn trùng, cây độc, hóa chất…) hoặc đã ăn phải thức ăn có hại.
- Chấn thương gần đây: Nếu chó có vết cắn, vết thương hở, hoặc bị côn trùng cắn, đây có thể là nguồn gây nhiễm trùng và dẫn đến sốt.
- Hành vi ăn uống và sinh hoạt: Các thay đổi trong thói quen ăn uống, mức năng lượng và hành vi của chó có thể giúp xác định triệu chứng sốt liên quan đến bệnh lý cụ thể.
7. 3. Xét nghiệm máu và xét nghiệm bổ sung
Nếu bác sĩ không tìm thấy nguyên nhân rõ ràng từ khám lâm sàng, họ có thể chỉ định một số xét nghiệm chuyên sâu để tìm ra nguyên nhân gây sốt:
- Xét nghiệm công thức máu toàn phần (CBC): Đây là xét nghiệm quan trọng giúp phát hiện các dấu hiệu nhiễm trùng, viêm, hoặc bất thường trong tế bào máu. Sự tăng cao của bạch cầu có thể chỉ ra nhiễm trùng hoặc viêm, trong khi sự giảm số lượng tế bào máu có thể cho thấy các rối loạn khác như bệnh miễn dịch.
- Xét nghiệm sinh hóa máu: Giúp kiểm tra chức năng các cơ quan nội tạng như gan, thận và hệ tiêu hóa. Điều này rất quan trọng để loại trừ khả năng các cơ quan này bị tổn thương hoặc nhiễm trùng gây ra sốt.
- Xét nghiệm nước tiểu: Giúp phát hiện nhiễm trùng đường tiết niệu, một nguyên nhân phổ biến gây sốt ở chó.
- Xét nghiệm phân: Được thực hiện nếu bác sĩ nghi ngờ chó bị nhiễm ký sinh trùng đường ruột hoặc các vấn đề tiêu hóa gây ra sốt.
7.4. Xét nghiệm hình ảnh (X-quang, siêu âm)
Nếu bác sĩ nghi ngờ có vấn đề nghiêm trọng ở các cơ quan nội tạng, họ có thể yêu cầu chụp X-quang hoặc siêu âm để kiểm tra:
- X-quang: Giúp phát hiện các vấn đề về xương, khớp, phổi (viêm phổi), hoặc các khối u trong cơ thể.
- Siêu âm: Hữu ích trong việc kiểm tra tình trạng các cơ quan nội tạng như gan, thận, ruột, và dạ dày để phát hiện viêm, nhiễm trùng hoặc tổn thương.
7. 5. Chẩn đoán nâng cao
Nếu các phương pháp xét nghiệm ban đầu không mang lại kết quả rõ ràng, bác sĩ thú y có thể tiến hành các xét nghiệm nâng cao hơn, bao gồm:
- Cấy máu: Giúp xác định vi khuẩn hoặc nấm gây nhiễm trùng máu.
- Xét nghiệm dịch não tủy: Nếu nghi ngờ có nhiễm trùng hoặc viêm trong hệ thần kinh (như viêm não), xét nghiệm dịch não tủy sẽ được thực hiện để xác định nguyên nhân.
- Xét nghiệm tủy xương: Được chỉ định khi bác sĩ nghi ngờ có vấn đề về hệ miễn dịch, ung thư hoặc các rối loạn về máu.
7. 6. Sốt không rõ nguyên nhân (FUO)
Trong một số trường hợp, sau khi thực hiện các xét nghiệm và chẩn đoán ban đầu nhưng vẫn không tìm ra nguyên nhân rõ ràng, tình trạng của chó được gọi là sốt không rõ nguyên nhân (FUO – Fever of Unknown Origin).
Sốt FUO thường liên quan đến các bệnh lý tự miễn dịch, nhiễm trùng sâu, hoặc thậm chí là ung thư chưa được chẩn đoán. Trong những trường hợp này, việc điều trị phụ thuộc vào triệu chứng và có thể bao gồm sử dụng thuốc chống viêm hoặc các liệu pháp nâng cao để hỗ trợ hệ miễn dịch.
8. Điều trị dựa trên chẩn đoán
Sau khi xác định nguyên nhân, bác sĩ thú y sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp:
- Kháng sinh: Được sử dụng khi sốt do nhiễm trùng vi khuẩn.
- Thuốc chống viêm: Nhằm giảm viêm và sốt trong trường hợp có viêm nhiễm hoặc các bệnh tự miễn.
- Điều trị đặc thù: Nếu nguyên nhân gây sốt là các bệnh nghiêm trọng hơn như ung thư hoặc các rối loạn miễn dịch, bác sĩ có thể chỉ định các phương pháp điều trị phức tạp hơn như hóa trị hoặc liệu pháp miễn dịch.
9. Theo dõi sau điều trị
Việc theo dõi tình trạng của chó sau điều trị là rất quan trọng để đảm bảo rằng sốt không quay trở lại. Bạn cần đo nhiệt độ cơ thể của chó hàng ngày trong giai đoạn hồi phục và báo cho bác sĩ thú y nếu thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường nào.
10. Lời kết
Việc phát hiện và điều trị kịp thời khi chó bị sốt có thể cứu sống chúng và ngăn ngừa những biến chứng nguy hiểm. Nếu có bất kỳ nghi ngờ nào về sức khỏe của thú cưng, hãy liên hệ với bác sĩ thú y để được tư vấn và điều trị kịp thời.
