Chó săn nòi (hound) là nhóm chó săn cổ xưa được nuôi dưỡng qua nhiều thế hệ với mục đích săn bắn và theo dõi dấu vết. Nhóm chó này có những đặc điểm riêng biệt từ khả năng săn mồi cho đến sự nhạy bén về khứu giác và thị giác, tạo nên những giống chó nổi bật trong thế giới loài chó. Bài viết sau sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về chó săn nòi, lịch sử phát triển cũng như những giống chó săn phổ biến nhất hiện nay.
Chó Săn Nòi Là Gì?
Chó săn nòi là một nhóm chó được lai tạo chủ yếu cho mục đích săn bắn. Nhờ vào khả năng săn mồi đặc biệt, chó săn nòi đã trở thành một trong những giống chó phổ biến trên thế giới. Chúng có thể được chia thành hai loại chính: scent hounds (chó săn khứu giác) và sighthounds (chó săn thị giác). Mỗi giống chó trong nhóm này có khả năng nổi bật riêng, giúp chúng trở thành công cụ đắc lực trong việc săn bắt và theo dõi dấu vết.
- Scent Hounds: Chó đánh hơi có mũi cực nhạy, giúp chúng phát hiện dấu vết và lần theo mùi hương của con mồi. Ví dụ điển hình cho nhóm này là Bloodhound và Beagle.
- Sighthounds: Chó săn thị giác nổi bật với tốc độ nhanh và tầm nhìn xa, cho phép chúng theo dõi con mồi bằng mắt. Những giống chó như Greyhound và Saluki là ví dụ tiêu biểu.
Lịch Sử Phát Triển Chó Săn Nòi
Chó săn nòi xuất hiện từ hàng ngàn năm trước và được nuôi dưỡng ở nhiều nền văn hóa khác nhau. Afghan Hound, một trong những giống chó săn thị giác lâu đời nhất, có nguồn gốc từ khu vực Afghanistan ngày nay và được ghi nhận từ thời kỳ cổ đại. Bloodhound, thuộc nhóm chó săn khứu giác, được phát triển từ giống chó St. Hubert ở Bỉ vào khoảng thế kỷ 11, và từ đó được dùng để theo dõi dấu vết tại nhiều quốc gia.
Chó săn nòi không chỉ hỗ trợ trong săn bắn mà còn có vai trò quan trọng trong các hoạt động như tìm kiếm cứu hộ, thậm chí là hỗ trợ trong các cuộc chiến tranh. Với lịch sử lâu đời và đa dạng, chó săn đã thích nghi với nhiều môi trường và mục đích khác nhau, giúp chúng trở thành những giống chó đa năng và đáng tin cậy.
Phân Loại Chi Tiết Các Giống Chó Săn Nòi
Dưới đây là danh sách 10 giống chó săn nòi (Hound) phổ biến nhất hiện nay cùng với thông tin chi tiết về mỗi giống, từ nguồn gốc, kích thước, tuổi thọ, tính cách cho đến những đặc điểm nổi bật.
1. Afghan Hound
- Nguồn gốc: Afghanistan
- Chiều cao: 63-74 cm
- Cân nặng: 23-27 kg
- Tuổi thọ: 12-14 năm
- Tính cách: Kiêu hãnh, độc lập, tình cảm với gia đình.
- Điểm nổi bật: Bộ lông dài, bóng mượt; tốc độ nhanh.
- Sử dụng chính: Săn thỏ, sói ở vùng núi và sa mạc.
Afghan Hound nổi tiếng với vẻ đẹp thanh lịch và bộ lông dài tuyệt đẹp. Dưới lớp lông sang trọng đó là cơ thể dẻo dai và nhanh nhẹn, giúp chúng trở thành chó săn lý tưởng trong địa hình núi cao và sa mạc.
2. Basset Hound
- Nguồn gốc: Pháp
- Chiều cao: Dưới 38 cm
- Cân nặng: 23-29 kg
- Tuổi thọ: 10-12 năm
- Tính cách: Hiền lành, kiên nhẫn, thân thiện.
- Điểm nổi bật: Tai dài, mắt buồn; khả năng săn thỏ vượt trội.
- Sử dụng chính: Săn thỏ và các con mồi nhỏ trong bụi rậm.
Với đôi tai dài và đôi mắt buồn, Basset Hound là một trong những giống chó dễ nhận biết nhất. Khả năng đánh hơi mạnh mẽ giúp chúng trở thành giống chó săn thỏ lý tưởng.
3. Bloodhound
- Nguồn gốc: Bỉ
- Chiều cao: 58-69 cm
- Cân nặng: 36-50 kg
- Tuổi thọ: 10-12 năm
- Tính cách: Kiên nhẫn, thân thiện, trung thành.
- Điểm nổi bật: Khứu giác nhạy bén nhất trong thế giới loài chó.
- Sử dụng chính: Theo dõi dấu vết, tìm kiếm và cứu hộ.
Bloodhound nổi tiếng với khả năng lần theo dấu vết từ khoảng cách rất xa, thậm chí là qua nhiều ngày. Chúng thường được sử dụng trong các hoạt động tìm kiếm cứu hộ và hỗ trợ cảnh sát.
4. Beagle
- Nguồn gốc: Anh
- Chiều cao: 33-40 cm
- Cân nặng: 9-11 kg
- Tuổi thọ: 12-15 năm
- Tính cách: Vui vẻ, thân thiện, hòa đồng.
- Điểm nổi bật: Khứu giác nhạy bén; tính cách vui vẻ.
- Sử dụng chính: Săn thỏ, cáo và các con mồi nhỏ.
Beagle là một trong những giống chó phổ biến nhất và rất thích hợp làm thú cưng gia đình. Chúng có thể làm việc độc lập hoặc theo nhóm, là lựa chọn lý tưởng cho các cuộc săn cáo.
5. Greyhound
- Nguồn gốc: Anh
- Chiều cao: 68-76 cm
- Cân nặng: 27-32 kg
- Tuổi thọ: 10-14 năm
- Tính cách: Điềm tĩnh, tình cảm, trung thành.
- Điểm nổi bật: Chạy nhanh nhất trong các giống chó.
- Sử dụng chính: Đua chó, săn hươu.
Greyhound là giống chó chạy nhanh nhất thế giới với tốc độ có thể lên đến 70 km/h. Nhờ vào cơ thể thon gọn và đôi chân dài, chúng không chỉ giỏi trong săn mồi mà còn phổ biến trong các cuộc đua.
6. Dachshund
- Nguồn gốc: Đức
- Chiều cao: 13-23 cm
- Cân nặng: 7-15 kg
- Tuổi thọ: 12-16 năm
- Tính cách: Thông minh, quyết đoán, tình cảm.
- Điểm nổi bật: Thân dài, chân ngắn, dáng vẻ độc đáo.
- Sử dụng chính: Săn chồn, chuột cống và động vật trong hang.
Dachshund, hay còn gọi là chó Lạp xưởng, là giống chó săn nhỏ gọn với thân dài và chân ngắn, rất phù hợp để săn mồi trong hang hốc.
7. Ibizan Hound
- Nguồn gốc: Tây Ban Nha
- Chiều cao: 56-74 cm
- Cân nặng: 20-29 kg
- Tuổi thọ: 12-14 năm
- Tính cách: Nhanh nhẹn, trung thành, hòa đồng.
- Điểm nổi bật: Tai dựng đứng; dáng người mảnh khảnh.
- Sử dụng chính: Săn thỏ trên các địa hình gồ ghề.
Ibizan Hound là giống chó săn thị giác nhẹ nhàng, rất thích hợp với các khu vực có địa hình khó khăn như ở Tây Ban Nha.
8. Rhodesian Ridgeback
- Nguồn gốc: Nam Phi
- Chiều cao: 61-69 cm
- Cân nặng: 29-34 kg
- Tuổi thọ: 10-12 năm
- Tính cách: Mạnh mẽ, trung thành, điềm tĩnh.
- Điểm nổi bật: Dải lông ngược trên lưng.
- Sử dụng chính: Săn sư tử và động vật lớn.
Rhodesian Ridgeback có đặc điểm nổi bật là dải lông mọc ngược trên lưng. Đây là giống chó săn mạnh mẽ, có khả năng đương đầu với các động vật lớn.
9. Saluki
- Nguồn gốc: Trung Đông
- Chiều cao: 58-71 cm
- Cân nặng: 18-27 kg
- Tuổi thọ: 12-14 năm
- Tính cách: Dịu dàng, trung thành, nhạy cảm.
- Điểm nổi bật: Dáng người mảnh mai, tốc độ nhanh.
- Sử dụng chính: Săn thỏ và các loài chim trên sa mạc.
Saluki là một trong những giống chó cổ xưa nhất và từng là loài chó săn quý của các vị vua chúa Trung Đông.
10. Whippet
- Nguồn gốc: Anh
- Chiều cao: 44-56 cm
- Cân nặng: 9-19 kg
- Tuổi thọ: 12-15 năm
- Tính cách: Điềm tĩnh, tình cảm, trung thành.
- Điểm nổi bật: Tốc độ nhanh, phù hợp cho các cuộc đua.
- Sử dụng chính: Đua chó, săn các con mồi nhỏ.
Chó Whippet là phiên bản nhỏ hơn của Greyhound, nổi bật với tốc độ nhanh và khả năng săn mồi hiệu quả.
Chăm Sóc Chó Săn Nòi: Những Điều Bạn Cần Biết
Mỗi giống chó săn đều có những yêu cầu chăm sóc riêng, từ chế độ dinh dưỡng đến việc huấn luyện và chăm sóc sức khỏe. Dưới đây là những lưu ý quan trọng để giúp bạn chăm sóc chó săn một cách tốt nhất.
1. Dinh Dưỡng Phù Hợp
Chó săn thường có nhu cầu năng lượng cao hơn các giống chó khác do hoạt động mạnh mẽ và khả năng săn mồi tự nhiên. Vì vậy, việc cung cấp chế độ ăn giàu protein và các dưỡng chất cần thiết là rất quan trọng. Dưới đây là những điều cần lưu ý:
- Protein Chất Lượng Cao: Các loại thực phẩm giàu protein như thịt bò, gà, cá sẽ giúp chó săn duy trì cơ bắp săn chắc và năng lượng dồi dào.
- Chất Béo Lành Mạnh: Chất béo giúp cung cấp năng lượng và làm sáng bóng bộ lông của chó săn. Nên chọn các nguồn chất béo lành mạnh như dầu cá hoặc dầu hạt lanh.
- Vitamin và Khoáng Chất: Bổ sung vitamin và khoáng chất qua rau củ, trái cây hoặc viên bổ sung để duy trì sức khỏe tổng thể cho chó.
Chế độ ăn uống cần được điều chỉnh theo từng giống và mức độ hoạt động của chó. Đối với những chú chó săn hoạt động nhiều, hãy cân nhắc chia nhỏ bữa ăn để tránh nguy cơ bị xoắn dạ dày – một tình trạng có thể gây nguy hiểm đến tính mạng.
2. Tập Luyện Thường Xuyên
Hầu hết các giống chó săn đều cần được tập luyện và hoạt động thể chất đều đặn để giải phóng năng lượng. Tập luyện giúp chúng không chỉ giữ gìn sức khỏe mà còn giải tỏa năng lượng dư thừa, tránh tình trạng buồn chán và phát sinh các hành vi không mong muốn như cắn phá hoặc sủa nhiều.
- Đi Dạo Hàng Ngày: Nên dành ít nhất 1-2 giờ mỗi ngày cho chó săn đi dạo hoặc chạy bộ, đặc biệt là đối với các giống như Greyhound hoặc Whippet.
- Trò Chơi Tương Tác: Sử dụng các trò chơi tìm kiếm, kéo co, hoặc các trò chơi tương tác khác để kích thích tinh thần và rèn luyện phản xạ của chó.
- Hoạt Động Xã Hội: Đưa chó săn tham gia các hoạt động ngoài trời hoặc câu lạc bộ chó để chúng có cơ hội giao lưu với những chú chó khác, giúp phát triển kỹ năng xã hội và giảm căng thẳng.
3. Huấn Luyện Kỷ Luật
Chó săn nổi tiếng với sự độc lập và bản năng tự nhiên mạnh mẽ. Điều này khiến việc huấn luyện chúng đôi khi trở nên thử thách, đặc biệt là khi chúng nhận thấy mùi hương hoặc con mồi. Dưới đây là một số lời khuyên huấn luyện hiệu quả cho chó săn:
- Phương Pháp Tích Cực: Thay vì áp dụng kỷ luật cứng rắn, hãy sử dụng các phương pháp khen thưởng và tạo điều kiện cho chó học qua trải nghiệm tích cực.
- Xây Dựng Lệnh Cơ Bản: Tập trung vào những lệnh cơ bản như “ngồi,” “nằm,” và “đứng yên” trước khi huấn luyện các kỹ năng phức tạp hơn. Điều này sẽ giúp kiểm soát tốt hơn trong các tình huống cần thiết.
- Kiên Trì và Nhất Quán: Tính cách độc lập của chó săn yêu cầu người chủ phải kiên nhẫn và nhất quán trong việc huấn luyện chó. Cần thời gian để chúng hiểu và tuân thủ các lệnh.
4. Chăm Sóc Sức Khỏe
Chó săn có thể dễ bị ảnh hưởng bởi một số bệnh lý di truyền hoặc do môi trường sống. Do đó, việc kiểm tra sức khỏe định kỳ và tiêm phòng là điều không thể thiếu:
- Kiểm Tra Sức Khỏe Định Kỳ: Nên đưa chó đi kiểm tra sức khỏe tổng quát ít nhất 1-2 lần mỗi năm để phát hiện sớm các bệnh lý tiềm ẩn, đặc biệt là với giống chó có tuổi thọ ngắn như Irish Wolfhound.
- Tiêm Phòng Đầy Đủ: Đảm bảo chó săn được tiêm phòng cho chó đầy đủ các mũi cơ bản để ngăn ngừa bệnh như dại, bệnh ho cũi, và bệnh giun tim.
- Kiểm Soát Ký Sinh Trùng: Chó săn thường xuyên hoạt động ngoài trời nên rất dễ bị mắc các loại ký sinh trùng như bọ chét, ve rận. Sử dụng các biện pháp kiểm soát ký sinh để bảo vệ chúng khỏi các bệnh do ký sinh trùng gây ra.
5. Chăm Sóc Bộ Lông
Mỗi giống chó săn có đặc điểm lông khác nhau. Một số giống có lông ngắn như Greyhound dễ chăm sóc, trong khi những giống như Afghan Hound lại yêu cầu chăm sóc đặc biệt hơn.
- Chải Lông Định Kỳ: Nên chải lông cho chó ít nhất mỗi tuần để loại bỏ lông rụng, đặc biệt là đối với giống có bộ lông dài như Saluki hay Afghan Hound.
- Tắm Gội Đúng Cách: Không cần tắm quá nhiều, nhưng nên tắm ít nhất 1-2 lần mỗi tháng hoặc khi lông bị bẩn. Sử dụng dầu gội chuyên dụng cho chó để tránh kích ứng da.
- Cắt Móng Và Vệ Sinh Tai: Cắt móng và vệ sinh tai cho chó săn định kỳ giúp tránh nguy cơ bị nhiễm trùng tai hoặc móng quá dài gây bất tiện trong việc di chuyển.
Lời Khuyên Khi Chọn Nuôi Chó Săn Nòi
Chó săn là những người bạn đồng hành tuyệt vời với bản năng mạnh mẽ và cá tính riêng. Tuy nhiên, nếu bạn đang cân nhắc việc nuôi một chú chó săn, hãy đảm bảo rằng bạn có đủ thời gian và điều kiện phù hợp để chăm sóc chúng. Chó săn cần không gian để chạy nhảy, môi trường xã hội hóa, và cả một người chủ kiên nhẫn và yêu thương.
Hãy luôn nhớ rằng, mỗi chú chó đều có nhu cầu và đặc điểm riêng, vì vậy việc tìm hiểu kỹ trước khi nhận nuôi là vô cùng quan trọng. Dành cho chúng một môi trường sống tốt nhất và bạn sẽ nhận lại được sự trung thành, tình cảm chân thành từ những người bạn bốn chân này.
Lời Kết
Chó săn là những người bạn trung thành và tận tụy, nổi bật với khả năng săn mồi xuất sắc. Với lịch sử phong phú và tính cách độc đáo, mỗi giống chó săn mang đến cho người nuôi những trải nghiệm tuyệt vời. Tuy nhiên, trước khi quyết định nuôi một chú chó săn, hãy cân nhắc kỹ lưỡng nhu cầu vận động và tính cách của chúng để đảm bảo rằng đây là giống chó phù hợp với lối sống của bạn.
Việc lựa chọn giống chó phù hợp sẽ giúp bạn có được một người bạn đồng hành đáng tin cậy và tận tụy trong suốt cuộc đời. Chó săn, với bản tính trung thành và mạnh mẽ, chắc chắn sẽ là người bạn tuyệt vời cho những ai đam mê khám phá và yêu thích vận động ngoài trời.
